11 mart 2023-cü il tarixində Heydər Əliyev Mərkəzində Xüsusi Qayğıya Ehtiyacı Olan İnsanlar üçün “Fərqli Fərdlər” konqresi keçiriləcək. Artıq ənənəyə çevrilmiş konqres bu il 5 illik yubileyini qeyd edir. Beş illik bir müddətdə daha da inkişaf edən konqresin gündəliyindəki mövzular daha da genişlənərək, nəinki xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqları, eləcə də böyükləri əhatə edəcək.

“Fərqli Fərdlər” 2019-cu ildən etibarən ictimaiyyətin diqqətini autizm, diqqət əskikliyi və hiperativlik, uşaq serebral iflici (USİ), daun sindromu və digər  mövzulara maksimum dərəcədə yönəltmək və valideyn, mütəxəssis və pedaqoqlar arasında dialoq quraraq, dövlət tərəfindən müəyyən edilmiş inklüziv cəmiyyətin genişləndirilməsi təmayülünü dəstəkləyir. Konqresin əsas məqsədi və nail olmağa çalışdığı ən başlıca hədəf isə ictimaiyyətdə fərqli qayğıya ehtiyacı olan insanlar haqqında məlumatlılığı artırmaq, ən əsası isə bu şəxslərə düzgün yanaşma ilə onları cəmiyyətə qazandırmaq və cəmiyyətdə öz yerlərini tapmağa yardımçı olmaqdır.

“Fərqli Fərdlər” 2023 aid geniş spektrli mövzuların müzakirəsi, fikir mübadiləsi və təcrübə paylaşımı məqsədilə ABŞ, Azərbaycan, Belarus, İsrail, Rusiya, Türkiyə və başqa ölkələrdən olan tanınmış yerli və aparıcı beynəlxalq spikerlər çıxış edəcəklər. Platforma yerli və xarici natiqlər arasında əlaqələrin qurulması üçün əla vasitə rolunu oynayır. Konqresin moderatorları arasında xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların valideynləri və fərqli inkişaf özəllikləri olan insanların özləri də olacaq.

Konqresinin prodüseri  “Autistic city” Autizm spektr pozuntusu (ASP) diaqnozlu insanlara dəstək mərkəzinin rəhbəri, ASP olan şəxs Antonina Steynberqdir. Diqqətçəkən məqam ondan ibarətdir ki, “Fərqli Fərdlər”də xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar da çalışacaqlar.

Konqresin açılış mərasimində xalq artisti Alim Qasımov və əməkdar artist Fərqanə Qasımova layihə üçün xüsusi olaraq yazılmış “Fərqli Fərdlər” himnini ifa edəcəklər. Hər zaman olduğu kimi bu dəfə də “Ümid var” Yaradıcılıq Qrupu öz iştirakları ilə tədbirə rəng qatacaq. Belə ki, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar inklüziv kompozisiyalarla tədbirdə çıxış edəcəklər.

Konqresin builki proqramına 3 bölmə və panel müzakirəsi daxildir:

·         I bölmə: İlk andan

·         II bölmə: Məktəb vaxtı

·         III bölmə: Birlikdə böyüyürük

·         Panel müzakirəsi: Müşaiyət olunan işə qəbul

Ənənəvi olaraq “Fərqli Fərdlər”in mövzuları təşkilatçılar tərəfindən müasir tələblər, eləcə də iştirakçıların xahişləri nəzərə alınmaqla formalaşdırılır. Tədbirdə ilk dəfə olaraq çox aktual, lakin həssas mövzu olan yeniyetməlikdə cinsi tərbiyə müzakirə olunacaq. Konqres zamanı həmçinin inkişaf özəllikləri olan insanların uşaqlıq dövründə tədqiqatı və erkən müdaxilə, autizmli insanlarda qidalanma pozğunluğu, “bullinq” və məktəbə inteqrasiyası, inklüziv işə qəbulu, perspektivlər və digər mövzular qaldırılacaq. Qeyd edilməlidir ki, bu mövzularda çıxış edən mütəxəssislər hazırda Azərbaycan məktəblərində inklüzivlik üçün öz proqramlarını həyata keçirirlər.

Tədbirdə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanlar üçün günəbaxanlı boyunbağlar tərəfdaş - “ZAMA LLC” tərəfindən təmin olunacaq. Məlum olduğu kimi, günəbaxan zahirən görünməz əlilliyin beynəlxalq simvoludur. Beləliklə, “Fərqli Fərdlər”in iştirakçıları boyunbağ sahibinin gizli əlilliyini görə biləcək və nəticədə oriyentasiya, qərar qəbul etmək və ya əlavə yardım üçün onlara daha çox vaxt lazım ola biləcəyini anlayacaqlar. Günəbaxanlı boyunbağların sahibləri üçün rahat şərait və yeməklərin verilməsi üçün ayrıca xətt təşkil ediləcək. Bundan əlavə, zalda uşaqlar və böyüklər üçün xüsusi istirahət otağı fəaliyyət göstərəcək.

Bu il də tədbir xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanlara daima qayğı və diqqət göstərən Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Heydər Əliyev Fondu, Heydər Əliyev Mərkəzi, İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi, Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyi (TƏBİB), Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyinin (KOBİA), Azərbaycan Respublikasının Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi, Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman), Regional İnkişaf İctimai Birliyi (RİİB), Dayanıqlı Operativ Sosial Təminat Agentliyi (DOST Agentliyi), Sosial Xidmətlər Agentliyi, DOST İnklüziv İnkişaf və Yaradıcılıq Mərkəzi və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Reklam Agentliyinin (ADRA) dəstəyi ilə təşkil edilir.

“Fərqli Fərdlər” konqresinin gümüş sponsoru “PMD Group” şirkətidir. Sessiya sponsoru – “GrowGroup Azerbaijan”, Qeydiyyat sponsoru qismində isə “Gubre.az” şirkəti çıxış edir. Tədbir həmçinin "AzExpoMontage", “ZAMA LLC”, “Credo Group”, “Black & Black Studio”, “BakPro MMC”, “Art-Trio” Creative Studio, “Pro Media Group”, "Konfrans Services" və “Propaganda Agency” şirkətləri tərəfindən dəstəklənir. Konqresin təşkilatçısı “Caspian Event Organisers” (ceo.az) şirkətidir.

Qeyd edək ki, “Fərqli Fərdlər” 2023 Konqresində iştirak etmək üçün qeydiyyatdan keçmək zəruridir: https://ferqliferdler.az/az-register/.

Tədbirdə tərəfdaş və ya sponsor kimi çıxış etmək üçün congress@ceo.az elektron poçt ünvanı vasitəsi ilə əlaqə saxlaya bilərsiniz.

Konqresin fəaliyyətini “Fərqli Fərdlər”in rəsmi saytı (www.ferqliferdler.az), Facebook (https://www.facebook.com/ferqliferdlercongress) və Instagram (https://www.instagram.com/ferqliferdler/) səhifələrində izləmək olar.

Yarandığı müddət ərzində “Fərqli Fərdlər” konqresi dövlət qurumlarının və sponsorların dəstəyi sayəsində əhəmiyyətli nəticələrə nail olub. Belə ki, son illərdə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanlara olan münasibət və qayğı müsbət tendensya üzrə inkişaf etməkdədir. Hazırda bu qrup uşaqlar və böyüklərə yardım göstərən mərkəzlərin və mütəxəssislərin sayı davamlı olaraq artır. Onlar artıq müxtəlif dərnəklərdə məşğul olur və idman, musiqi və digər sahələrdə istedadlarını kəşf edərək, uğurlar əldə edirlər. Bundan başqa, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanların valideyn və yaxınlarını məlumatlandırmaq üçün müxtəlif təlimlər keçirilir, onlar müxtəlif təlimatlandırıcı vasitələrlə tanış olur. Sevindirici haldır ki, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanlar artıq bir sıra dövlət qurumları və şirkətlərdə işə qəbul olunaraq, peşəkar failiyyətlərini davam etdirirlər. Məhz cəmiyyətdə məlumatlılığın artması sayəsində cəmiyyətdə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanlarla ünsiyyət qurmaq qorxusu aradan qalxır.

Konqresin əldə etdiyi konkret nəticələrə isə aşağıdakılardan ibarətdir:

1.      Konqresin təşkilatçıları Bakı şəhərindəki Heydər Əliyev Beynəlxalq hava limanında xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanlar üçün əlçatan mühitin yaradılması üzrə proqramın tətbiqi barədə təşəbbüslə çıxış ediblər. Hava limanının rəhbərliyi bu proqrama dəstək verərək, layihəni reallaşdırıb. Bakı hava limanı dünyanın ən müasir hava limanlarından biridir və çoxsaylı beynəlxalq sertifikatlar da bunu təsdiq edir. Artıq burada “görünməyən” məhdudiyyət – autizm, Demensiya və Altsheymer xəstəliyi olan insanlar üçün də xidmətlər mövcuddur. Bu xidmətlər sayəsində xüsusi qayğıya ehtiyacı olan sərnişinlər üçün uçuşlar daha rahat və az həyəcanlı olur. Heydər Əliyev Beynəlxalq hava limanında artıq gizli əlilliyin beynəlxalq simvolu olan sarı günəbaxan naxışlı lanyardlar tətbiq edilir.

2.      Təşkilat komitəsinin təşəbbüsü ilə Toni Ettvudun “Asperger sindrom üzrə tam təlimat” kitabı bir neçə dilə tərcümə edilir. Kitab eşitmə qüsurlu insanlar üçün də surdotərcümə şəklində tərcümə olunacaq. Təqdirəlayiq haldır, kitabın tərcüməsi və nəşri layihəsinin üzərində işləyən bütün komanda fərqli inkişaf xüsusiyyətləri olan insanlardan ibarətdir. Belə ki, tərcümə işi ilə Autizm spektr pozuntusu (ASP) olan Antonina Steynberq və Aleksey Voskov məşğul olublar. Korrektor filoloq, “Rus dili və ədəbiyyatı” ixtisası, filologiya elmləri namizədi, Asperger sindromu diaqnozu qoyulmuş oğlan anası Vera Jibuldur. Kitab cildinin dizaynının müəllifi isə ASP-li Ayşə Məmmədlidir.

3.      “Fərqli Fərdlər” konqresi zamanı  ümumilikdə 300-dən artıq şəxs diaqnostikadan keçmişdir. İştirakçılar beynəlxalq mütəxəssislərdən ödənişsiz məsləhətlər alıb, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan fərdlərin  yaxınlarının təcrübəsini görüb və çıxışlarını izləyiblər. Xarici spikerlər tədbirdən sonra da yerli mütəxəssislərlə sıx əməkdaşlıq edir. Bundan əlavə, “Fərqli Fərdlər” tədbiri xüsusi maarifləndirici  proqramın hazırlanmasına təkan vermişdir.

4.      Konqres yeni yaradıcı layihələrin reallaşmasına səbəb olub: yalnız xüsusi qayğıya ehtiyacı olan  insanlardan ibarət bir çox uşaqlar üçün bədii kollektivlərdə çıxış etmək imkanı yaranıb, autizm spektr pozuntusu olan gənc qızın ssenarisi əsasında  “Zaman maşını” adlı uşaq tamaşası nümayiş etdirilib.

5.      Autizmli uşaqların valideynləri üçün xüsusi dəstək klubu fəaliyyət göstərir. Klub üzvləri hər ay toplaşaraq təhsil, təlim tərbiyə, uşaqların gələcəyi mövzusunda müzakirələr aparır və bir birilərinə dəstək olurlar.